استفاده از پستانک در زمان نامناسب
-
زیر شش ماه
-
1404/02/03
-
1 دقیقه
استفاده از پستانک برای نوزاد یکی از دغدغه‌های رایج در مهارت‌های فرزندپروری است. برخی نوزادان با عمل مکیدن به‌آسانی آرام می‌شوند، امّا استفاده از پستانک در زمان نامناسب می‌تواند مشکلاتی مثل اختلال تغذیه، افزایش نفخ یا بلع هوا را به همراه داشته باشد. پیش از هر تصمیم، والدین باید بدانند پستانک چه زمانی مفید و چه زمانی مضر است. در این مقاله تمام نکات کاربردی دربارهٔ زمان‌بندیِ درست، مزایا، معایب و ۶ نکتهٔ ایمنیِ پستانک را مرور می‌کنیم.
زمان مناسب استفاده از پستانک برای نوزاد
استفاده از پستانک برای نوزاد ممکن است با توجه به شرایط و نوع تغذیه‌ی کودک متفاوت باشد. والدین باید توجه داشته باشند که زمان‌بندی و نحوه استفاده از پستانک در مراحل اولیه زندگی نوزاد تأثیر زیادی بر تغذیه و رشد او دارد. در ادامه، زمان‌های مناسب استفاده از پستانک برای نوزاد را بر اساس نوع تغذیه شیر سینه مادر و شیشه شیر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که استفاده از پستانک برای نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، باید تا زمانی که کودک حداقل 3 تا 4 هفته داشته باشد، به تعویق بیافتد. این تأخیر در استفاده از پستانک به این دلیل است که کودک ابتدا باید مهارت‌های لازم برای شیر خوردن از سینه مادر را پیدا کند. استفاده از پستانک زودتر از این زمان می‌تواند موجب گیج شدن کودک و ایجاد مشکل در روند شیر خوردن او شود. اگر پستانک زودتر از زمان مناسب به نوزاد داده شود، ممکن است درک و توانایی کودک در مکیدن از سینه مادر تحت تأثیر قرار بگیرد و کودک نتواند به درستی شیر بخورد. در نتیجه، استفاده از پستانک در زمان نامناسب می‌تواند مشکلاتی مانند کمبود شیر و تغذیه ناکافی را برای نوزاد به همراه داشته باشد.
نوزادانی که از طریق شیشه شیر تغذیه می‌شوند
برای نوزادانی که از شیشه شیر تغذیه می‌کنند، استفاده از پستانک می‌تواند در هر سنی آغاز شود، حتی بلافاصله پس از تولد. به دلیل اینکه این نوزادان به طور معمول از شیشه شیر استفاده می‌کنند و نیاز به تطابق پیدا کردنبا سینه مادر ندارند، محدودیتی برای شروع استفاده از پستانک وجود ندارد. با این حال، متخصصان توصیه می‌کنند که والدین از پستانک در زمان‌هایی استفاده کنند که کودک نیاز به آرامش و خواب دارد. این زمان‌ها معمولاً زمانی است که نوزاد برای چرت زدن یا استراحت به آرامش نیاز دارد. در این شرایط، استفاده از پستانک می‌تواند به آرامش نوزاد کمک کرده و نیازی به شیردهی مکرر نباشد. در هر صورت والدین باید به این نکته توجه کنند که استفاده از پستانک در زمان نامناسب، ممکن است مشکلاتی نظیر اختلال در تغذیه و آرامش نوزاد ایجاد کند.
مزایای استفاده از پستانک برای نوزادان هنگام خواب
پستانک فواید متعددی برای نوزادان به ویژه در 6 ماه اول زندگی دارد. یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از پستانک برای نوزاد، کمک به آرامش کودک در مواقعی است که احساس ناراحتی، اضطراب یا گرسنگی می‌کند و شروع به گریه کردن می‌نماید. مکیدن پستانک در این مواقع می‌تواند نوزاد را سریع‌تر آرام کند و از ایجاد استرس و ناراحتی در او جلوگیری نماید. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از پستانک می‌تواند به خواب سالم و آرام نوزاد کمک کند.
نوزادانی که از پستانک استفاده می‌کنند، معمولاً راحت‌تر می‌توانند به خواب بروند و مدت زمان خواب آنها بهبود می‌یابد. همچنین، استفاده از پستانک در طول خواب نوزاد ممکن است در کاهش خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) مؤثر باشد. بر اساس مطالعات علمی، مکیدن پستانک هنگام خواب می‌تواند به کاهش ریسک این سندرم کمک کرده و نوزاد را از مشکلات تنفسی و دیگر خطرات احتمالی حفظ کند. بنابراین، استفاده از پستانک برای نوزاد در زمان خواب یک روش ایمن برای حمایت از سلامتی کودک به شمار می‌آید.
با این حال، باید توجه داشت که استفاده از پستانک در زمان‌های نامناسب می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر پستانک به طور مکرر و در شرایطی که نوزاد نیاز به تغذیه یا توجه بیشتری دارد، استفاده شود، ممکن است باعث ایجاد عادت‌های نادرست در نوزاد گردد و او از مکیدن سینه مادر یا شیشه شیر به درستی اجتناب کند. همچنین، استفاده از پستانک در مواقعی که کودک نیاز به آرامش بیشتر یا نزدیکی به مادر دارد، ممکن است ارتباط عاطفی بین مادر و نوزاد را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، والدین باید مراقب باشند که پستانک را تنها در زمان‌های مناسب و به صورت محدود استفاده کنند تا از مزایای آن بهره‌مند شوند و از مشکلات استفاده از پستانک در زمان نامناسب جلوگیری نمایند.
چرا استفاده از پستانک موضوعی بحث‌برانگیز است؟
– نیاز طبیعی به مکیدن: مکیدن، رفلکسی آرامش‌بخش است و به کاهش استرس نوزاد کمک می‌کند.
– خطر استفادهٔ بی‌جا: اگر پستانک هنگام گرسنگی یا پیش از تثبیت مهارت مکیدن سینه داده شود، ممکن است روی تغذیهٔ کافی و رشد کودک اثر منفی بگذارد.
– وابستگی رفتاری: استفادهٔ مکرر می‌تواند تبدیل به عادت شود و جدایی از پستانک را در سنین بالاتر دشوار کند.
زمان مناسب استفاده از پستانک برای نوزاد
نوزادان تغذیه‌شونده با شیر مادر
آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند استفاده از پستانک را تا ۳–۴ هفتگی به عقب بیندازید. در این بازه، نوزاد باید مهارت مکیدن سینه و الگوی تغذیهٔ منظم را بیاموزد. دادن پستانک زودتر از این زمان ممکن است باعث « سردرگمی نوک‌پستان » شده و شیر خوردن مؤثر را مختل کند.
نوزادان تغذیه‌شونده با شیشه شیر
برای نوزادانی که از همان ابتدا شیشه شیر می‌خورند، محدودیت خاصی در شروع پستانک وجود ندارد، زیرا نیاز به تطبیق با نوک سینهٔ مادر ندارند. با این حال، بهتر است پستانک زمانی ارائه شود که کودک برای خواب یا آرامش نیاز دارد، نه به‌جای وعدهٔ شیردهی.
جایگاه پستانک در روتین کودک قبل از خواب
گنجاندن پستانک در روتین کودک پیش از خواب می‌تواند زمان به‌خواب‌رفتن را کوتاه کند و کیفیت خواب شیرخوار را بهبود دهد. به‌محض خواب عمیق، می‌توان پستانک را به‌آرامی خارج کرد تا از وابستگی طولانی‌مدت پیشگیری شود.
مزایا و معایب استفاده از پستانک هنگام خواب
مزایا
1. آرام‌سازی سریع در لحظه‌های ناراحتی یا گریهٔ شبانه.
2. کاهش خطر SIDS طبق مطالعات، مکیدن پستانک هنگام خواب می‌تواند ریسک سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را پایین بیاورد.
3. طولانی‌تر شدن دورهٔ خواب و کاهش بیدار شدن‌های مکرر.
معایب
1. مشکلات دندانی در استفادهٔ طولانی پس از ۱۲–۱۸ ماهگی.
2. افزایش احتمال عفونت گوش در نوزادان بالای شش ماه.
3. عفونت قارچی دهان (برفک) اگر پستانک به‌خوبی تمیز نشود.
4.احتمال اختلال تغذیه در صورت جایگزین کردن پستانک با وعده‌های شیر.
۶ نکتهٔ ایمنی برای استفاده از پستانک
۱. انتخاب سایز مناسب:
پستانک باید با سن و رشد دهان کودک همخوان باشد.
۲. پستانک یک‌تکه:
مدل‌های یک‌تکه خطر جدا شدن قطعات و خفگی ندارند.
۳. تمیزی روزانه:
هر بار پس از افتادن یا پیش از خواب با آب جوش یا دستگاه استریل تمیز شود.
۴. بدون بند و نخ: اتصال بند می‌تواند خطر خفگی یا پیچیدن دور گردن ایجاد کند.
۵. موقعیت خواب به پشت:
هنگام خواب با پستانک، نوزاد را همیشه به پشت بخوابانید.
۶. جایگزین نکردن با تغذیه:
پستانک آرام‌کننده است، نه وسیلهٔ رفع گرسنگی؛ وعدهٔ شیردهی را حذف نکنید.
جمع‌بندی
استفاده از پستانک می‌تواند آرامش‌بخش باشد و خطر SIDS را کاهش دهد، ولی زمان‌بندی و مدیریت درست حیاتی است. در نوزاد شیر‌مادرخوار، پستانک نباید پیش از چهار هفتگی داده شود؛ در شیرخشکی‌ها می‌توان از ابتدای تولد، آن هم فقط برای خواب و آرامش محدود از آن بهره برد. رعایت نکات ایمنی—اندازهٔ مناسب، تمیز‌کردن منظم، خوابیدن به پشت و عدم جایگزینی با تغذیه—خطرات دندانی یا عفونت را به حداقل می‌رساند. در نهایت، والدین باید پستانک را ابزاری مکمل بدانند؛ نه جایگزینِ تماس عاطفی، شیردهی یا آغوش مادر.
سوالات متداول
۱) چه زمانی می‌توانم برای نوزاد شیر‌مادرخوار پستانک استفاده کنم؟
پس از ۳–۴ هفتگی، وقتی الگوی مکیدن سینه تثبیت شد.
۲) آیا خوابیدن با پستانک باعث مشکلات دندانی می‌شود؟
قبل از ۶ ماهگی خیر؛ پس از یک‌سالگی اگر ادامه یابد ممکن است روی رشد فک اثر بگذارد.
۳) چگونه پستانک را ایمن نگه‌دارم؟
روزانه با آب داغ بشویید، هر دو ماه تعویض و از بند یا نخ استفاده نکنید.
