ترس از غریبه‌ها در نوزادان: انواع و راه‌های مدیریت آن
زیر شش ماه
1403/12/16
1 دقیقه
ترس از غریبه‌ها، اضطرابی است که نوزادان در مواجهه با افرادی که برایشان ناآشنا هستند تجربه می‌کنند. نوزادان از ۶ ماهگی ترس از غریبه را تجربه می کنند ، هر چند معمولا غریبی کردن و ترس از غریبه از ۸ تا ۹ ماهگی شروع شود و تا 18 ماهگی ادامه دارد. شاید برایتان عجیب بوده باشد که فرزند شما قبلا در آغوش همه می‌رفته است ولی از یک سنی به بعد جز آغوش پدر و مادر آرام نمی‌گیرد و در آغوش دیگران بی‌قراری یا به اصطلاح غریبی می‌کند، اما جای نگرانی نیست. این فرایند رشد هیجانی و شناختی است که نوزاد شما در آن به سر می‌برد. اگر بعد از دو سالگی همچنان فقط در کنار شما باشد و به اصطلاح به شما بچسبد بهتر است از متخصصان کودک کمک بگیرید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- ترس از غریبه‌ها یا غریبی کردن چیست؟
- چگونه ترس از غریبه‌ها در کودکان آغاز می‌شود؟
- راه‌های مدیریت ترس از غریبه‌ها در کودکان
چگونه ترس از غریبه‌ها در کودکان آغاز می‌شود؟
تا قبل از 6 ماهگی نوزاد مادر را جزئی از خود می‌داند و هنوز از مادر جدا نشده است. به عبارتی دنیای بیرون از او بخشی از اوست و هنوز مفهوم “دیگری” را نمی‌داند. یعنی هم از لحاظ عاطفی به مادر بسیار وابسته است و هم در ذهنش مادر را بخشی از خود می‌داند. اما بعد از آن در فرایند رشد کم کم متوجه می‌شود که مادر به عنوان معرف دنیای بیرون، فردی جدای از اوست . همین باعث ایجاد اضطراب، ترس و نگرانی در نوزاد می‌شود و سبب می‌شود به محض جدا شدن از مادر احساس نگرانی و بی‌قراری کند. برای همین تا به آغوش دیگری می‌رود و یا مادر از او جدا می‌شود گریه می‌کند و می‌خواهد دوباره به آغوش مادر بازگردد. این فرایند تا دو سالگی که نوزاد بالغ‌تر شود و در دوران کودکی و استقلال به سر می‌برد باقی است. آن زمان در این سن، کودک در فرایند رشد از مادر جدا می‌شود و به جست‌وجو در محیط اطراف می‌پردازد و هم هرازگاهی به سمت مادر نگاه می‌کند.
تفاوت‌های کودکان در ترسیدن از غریبه
در حالی که ترس از غریبه‌ها یا غریبی کردن طبیعی و جزیی از فرایند رشد است، شدت و مدت ناراحتی که هر نوزادی تجربه می‌کند، همچنین شیوه‌های ابراز ناراحتی، ممکن است از نوزادی به نوزاد دیگر تفاوت زیادی داشته باشد.
برخی از نوزادان ناراحتی و ترس خود را با چسبیدن در آغوش پدر یا مادر، ابراز می‌کنند. آنها ممکن است بسیار ساکت با حالتی ترسناک در چهره خود، در آغوش مادر یا پدر خود بمانند تا زمانی که غریبه آنجا را ترک کند یا احساس راحتی بیشتری در اطراف خود داشته باشند. سایر نوزادان ممکن است ناراحتی خود را به روش‌های واضح‌تری مانند گریه کردن، تلاش برای پنهان کردن صورت خود در قفسه سینه والد یا چسبیدن محکم به پدر و مادر خود ابراز کنند.
کودکان نوپا که توانایی کلامی و تحرک بیشتر دارند، ممکن است سعی کنند پشت پدر و مادر خود پنهان شوند یا به صورت شفاهی ابراز کنند که می‌خواهند در کنار آنها یا در آغوش آنها بمانند.
کودکان همیشه از غریبه‌ها نمی‌ترسند. اگر غریبه برخورد آرامی با او داشته باشد، آرام حرف بزند وکم‌کم با او شروع به بازی کند، کمتر احتمال دارد که کودک بترسد. اگر غریبه به تندی به طرف او برود، خیلی ساکت یا خیلی پر‌سر و صدا باشد و بخواهد او را بغل کند، کودک به احتمال زیاد می‌ترسد.
در حالی که ترس کودکان از غریبه ها طبیعی است ، شما می توانید با مراقبت ، همدلی و مهربانی به کودک خود کمک کنید تا از این مرحله چالش برانگیز به راحتی عبور کنند.
راه‌های مدیریت ترس از غریبه‌ها در کودکان
اضطراب کودک – ترس از غریبه- غریبی کردن کودکان- مدیریت ترس از غریبه ها- کیدورا
یکی‌از معمول‌ترین ترس‌های شش ماهه دوم زندگی نوزادان معمولا اضطراب در برخورد با غریبه هاست؛ یا به اصطلاح رایج، غریبی کردن.کودکان خردسال به هنگام مواجهه با محیط، شرایط و افراد غریبه ناشناس، ترس، خجالت و انزوای اجتماعی شدید و همیشگی نشان می‌دهند. گاهی دلسوزی یا محافظت بیش از حد والدین، باعث می‌شود که کودکان نشانه‌های اضطراب را بروز دهند. اما چه راهکارهایی برای مدیریت صحیح ترس از غریبه‌ها وجود دارد؟
صبور باشید
مهم‌ترین نکته در مدیریت ترس از غریبه در کودکان، صبر والدین است. نباید کودک را مجبور به تعامل با افراد جدید کرد، زیرا این کار می‌تواند ترس او را تشدید کند. با گذشت زمان و افزایش تجربه‌های مثبت، کودک به تدریج احساس امنیت بیشتری خواهد کرد و ترس او کاهش می‌یابد.
آگاهی‌بخشی و توضیح
کودکان زمانی که نمی‌دانند در مواجهه با غریبه‌ها چه انتظاری داشته باشند، دچار ترس می‌شوند. والدین باید با زبان ساده و متناسب با سن کودک درباره موقعیت‌های اجتماعی توضیح دهند. داستان‌های تصویری درباره تعاملات اجتماعی می‌توانند به کودک کمک کنند تا رفتارهای اجتماعی مناسب را درک کند.
فرض کنید کودکی برای اولین بار قرار است به جشن تولد یکی از دوستانش برود. او نمی‌داند که در چنین موقعیتی چه انتظاری داشته باشد و دچار اضطراب می‌شود. والدین می‌توانند با زبان ساده به او توضیح دهند که در جشن تولد چه اتفاقاتی رخ می‌دهد: “مثلاً وقتی به جشن می‌رسیم، به دوست می‌گویی تولدت مبارک و کادوی او را می‌دهی” می‌توانید همین آموزش را در قالب داستان یانمایش اجرا کنید.
تقویت مثبت
اضطراب کودک – ترس از غریبه- غریبی کردن کودکان- مدیریت ترس از غریبه ها- کیدورا
تشویق و پاداش دادن به کودک پس از هر تعامل مثبت با غریبه‌ها می‌تواند ترس او را کاهش دهد. این تشویق می‌تواند به صورت تحسین کلامی باشد. با این روش، کودک یاد می‌گیرد که ارتباط با افراد جدید، تجربه‌ای مثبت و ارزشمند است.
آموزش مهارت‌های اجتماعی
یکی از دلایل ترس از غریبه در کودکان، نا آشنایی با نحوه تعامل اجتماعی است. والدین می‌توانند از طریق بازی‌های نقش‌آفرینی، داستان‌گویی یا آموزش جملات ساده مانند «سلام» و «بای بای»، کودک را با موقعیت‌های اجتماعی آشنا کنند. این تمرین‌ها مهارت‌های ارتباطی کودک را تقویت می‌کنند.
الگوسازی مثبت
کودکان از رفتار والدین خود در مواجهه با غریبه‌ها الگو می‌گیرند. اگر والدین در موقعیت‌های اجتماعی آرام، مودب و دوستانه رفتار کنند، کودک نیز یاد می‌گیرد که نیازی به ترس از غریبه نیست. این الگوسازی به مرور زمان، واکنش‌های کودک را تغییر می‌دهد و او را برای تعاملات اجتماعی آماده می‌کند.
مواجهه تدریجی
یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش ترس از غریبه در کودکان، مواجهه تدریجی با افراد جدید است. والدین باید به آرامی کودک را به محیط‌های جدید ببرند و او را با غریبه‌ها آشنا کنند. شروع تعامل‌های کوچک، مانند سلام کردن به یک فروشنده، می‌تواند به مرور زمان اعتماد به نفس کودک را افزایش دهد. البته باید توجه داشت که این تعاملات به دور از اجبار باشد.
ایجاد احساس امنیت
ترس از غریبه در کودکان معمولاً ناشی از احساس ناامنی در محیط‌های جدید است. والدین می‌توانند با ایجاد محیطی پایدار و قابل پیش‌بینی، احساس امنیت را در کودک تقویت کنند. بغل کردن کودک و نشان دادن حمایت عاطفی در حضور غریبه‌ها به او اطمینان می‌دهد که در کنار والدین خود امن است و نیازی به ترس ندارد.
تهیه و تنظیم:
- پروین محمدی
- زهرا موسوی
منابع:
- مقاله به سوی استقلال دونالد وینیکات
- خلاصه روانپزشکی کاپلان جلد ۲
- رشد و شخصیت کودک،هنری ماسن
