زردی نوزاد
تهیه و تنظیم: sepehr
02 سپتامبر 2022
1 دقیقه
زردی نوزاد حالتی است که در آن رنگ پوست و سفیدی چشم نوزاد به دلیل تجمع ماده‌ای به نام بیلی‌روبین شروع به زرد شدن می‌کند. بیلی‌روبین ماده‌ای است که از تخریب گلبول‌های قرمز خون حاصل می‌شود. در دوران جنینی، جفت و کبد مادر وظیفۀ دفع بیلی‌روبین را به عهده دارد، اما پس از تولد، این وظیفه بر عهدۀ کبد نوزاد است. در بعضی از نوزادان، به دلایل مختلف تولید بیلی‌روبین بیشتر از توانایی کبد آن‌ها برای متابولیسم و دفع از بدن است و این امر منجر به افزایش بیلی‌روبین خون و در نتیجه تجمع آن در پوست نوزاد و ایجاد زردی می‌شود.
چرا زردی نوزاد اتفاق می‌افتد؟
اگرچه اغلب موارد زردی‌های دورۀ نوزادی به دلایل گذرا و فیزیولوژیک اتفاق می‌افتند، دلایل متعددی نیز سبب زردی‌های شدید و بیمارگونه می‌شوند از جمله:
- تغذیه ناکافی با شیر مادر
- ناسازگاری‌های گروه خونی بین مادر و نوزاد
- نقایص آنزیمی یا اختلالات غشای گلبول‌های قرمز
- میزان بالای هموگلوبین خون یا پرخونی
- عملکرد ناکافی آنزیم‌ها جهت متابولیسم بیلی‌روبین در کبد
- افزایش جذب بیلی‌روبین از روده‌ها
انواع شایع زردی در نوزادان کدام‌اند؟
- فیزیولوژیک: شایع‌ترین علت زردی در نوزادان است که معمولا بین روز دوم تا چهارم پس از تولد ظاهر می‌شود و زمانی که نوزاد شما به سن 1 تا 2 هفتگی برسد از بین می‌رود.
- نارسی: معمولاً در نوزادان نارس به دلایل مختلف از جمله کاهش فعالیت آنزیم‌های کبدی، زردی شیوع بیشتری دارد و تا مدت بیشتری برای حاصل شدن بهبودی طول نیاز است. نوزادان نارس به دلیل ساختار ناکامل سیستم عصبی‌شان، نسبت به عوارض زردی آسیب‌پذیرتر هستند.
- مرتبط با شیر مادر: 60 درصد نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، دچار زردی می‌شوند و در 10 درصد این نوزادان زردی تا 1 ماهگی ادامه می‌یابد. نوزادان در صورتی که در روزهای اول پس از تولد مقدار شیر کافی دریافت نکنند، ممکن است دچار زردی شوند.گاهی اوقات نیز علت زردی در شیرخواران، وجود ترکیباتی در شیر مادر است که سبب افزایش بازجذب بیلی‌روبین از روده‌ها می‌شود. اگرچه زردی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند نسبت به نوزادانی که با شیرخشک تغذیه می‌شوند شیوع بیشتری دارد، اما با توجه به فواید بسیار شیر مادر، قطع شیر مادر برای پیشگیری یا بهبود زردی نوزادی توصیه نمی‌شود. اغلب زردی‌های ناشی از مصرف شیر مادر با مراقبت و توجه به اصول صحیح شیردهی قابل پیشگیری می‌باشد.
- ناسازگاری گروه خونی: ممکن است زمانی رخ دهد که جنین دارای گروه خونی متفاوت از مادر باشد. وقتی این اتفاق بیفتد، بدن مادر آنتی‌بادی‌هایی ایجاد می‌کند که از جفت رد شده و سبب تخریب گلبول‌های قرمز خون نوزاد و تجمع بیلی‌روبین در بدن او می‌شود.
اگر شیرخوار شما که زرد به نظر می رسد:
- زردی قابل توجه دارد و یا رنگ پوستش زرد متمایل به نارنجی شده است (تغییر رنگ پوست در زردی از سر شروع می‌شود و سپس به سمت تنه و اندام‌ها گسترش می‌یابد)
- به سختی از خواب بیدار می‌شود یا اصلاً نمی‌خوابد
- میل به شیر خوردن ندارد یا مکیدن ضعیف دارد
- بی‌قرار است و گریه‌هایش شدید است
- ادرار و مدفوع کافی ندارد؛ (منظور از کافی حداقل ۴ تا ۶ نوبت ادرار و ۳ تا ۴ نوبت مدفوع در روز می‌باشد)
- بسیار بی‌حال و کم تحرک است
- سفتی غیرطبیعی در تنه و اندام‌ها دارد
- لرزش و حرکات غیرطبیعی در اندام‌ها، صورت و یا چشم‌ها دارد
او احتمالا دچار زردی است و باید سریعا برای تشخیص و درمان به دکتر متخصص رجوع کنید.
منبع:
انجمن کنترل و پیشگیری از بیماری ها – آمریکا
سایت سلامت دانشگاه هاروارد
