شاخص وزن به ازای سن

زیر شش ماه

02 سپتامبر 2022

1 دقیقه

از بین شاخص‎‌های مهم رشدی در کودکان، وزن مهم‌ترین شاخص به حساب می‌آید. شاخص وزن به ازای سن نشانگر وضعیت تغذیه در زمان حال و گذشتۀ کودک است و برای تعیین ابتلای کودک به کم‌وزنی‌های خفیف یا شدید به کار می‌رود. اما بهتر است برای طبقه‌بندی کودکان از نظر داشتن افزایش وزن، از شاخص تودۀ بدنی (BMI) به جای وزن استفاده شود.

وزن 95 درصد نوزادانی که بین هفته‌های 37 تا 41 بارداری به دنیا می‌آیند بین 2.5 تا 4.6 و به طور متوسط 3.4 کیلوگرم می‌باشد. معمولا پسرها کمی از دخترها سنگین‌تر هستند. نمودار رشد هر کودک بر مبنای وزن زمان تولد او ترسیم می‌شود و روند رشدی او باید مطابق با نموداری در نظر گرفته شود که از وزن تولد شروع و در همان راستا روی منحنی رشدی خود حرکت ‌می‌کند.

برای نوزادان، از دست دادن وزن در چند روز اول پس از تولد طبیعی است. شیرخواران به طور متوسط 7 درصد و گاهی تا 10 درصد از وزن خود را به علت دفع مایعات اضافه در هفتۀ اول از دست می‌دهند. در اکثر مواقع پس از 10 روز، نوزاد وزن از دست داده را دوباره به دست می‌آورد و پس از آن روند افزایش وزن او شروع می‌شود. 

اگر نوزاد شما در روزهای اول پس از تولد روزانه بیشتر از 2.5 درصد وزن خود را از دست دهد یا در مجموع، کاهش وزن او بیشتر از 7 تا 10 درصد وزن تولد باشد و یا بین 10 تا 14 روزگی هنوز به وزن تولد خود نرسیده باشد، باید از پزشک اطفال راهنمایی دریافت کنید. ممکن است نیاز باشد تا رژیم غذایی شیرخوار بررسی شود و مشکلات احتمالی آن رفع شوند. میزان افزایش وزن طبیعی پس از 10 روزگی در نوزادانی که به موقع به دنیا آمده‌اند، روزانه 30 گرم و به صورت هفتگی حدود 140 تا 200 گرم می‌باشد. طبق این روند معمولا شیرخواران در سن 5 ماهگی به 2 برابر وزن تولد خود می‌رسند. لازم به ذکر است که در شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، از 3 ماهگی به بعد میزان افزایش وزن اندکی کمتر از شیرخوارانی است که با شیر خشک تغذیه می‌شوند. اگر فرزندتان بیمار است، ممکن است روند افزایش وزن او کمی کند شود. در زمان بهبودی، طی 2 یا 3 هفته معمولا وزن این نوزادان به وضع طبیعی باز می‌گردد. 

تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که وزن مناسبی دارند، سالم‌ترند، بهتر می‌توانند یاد بگیرند و اعتماد به نفس بیشتری دارند. میزان طبیعی افزایش وزن کودکان در سنین کودکی در جدول زیر شرح داده شده است:

برای بررسی رشد کودک از منحنی‌های رشد استفاده می‌شود که بر اساس جنسیت متفاوت است. شایان ذکر است که ویژگی‌های نژادی و نوع تغذیه (شیر مادر یا شیر خشک) نیز بر روند وزن‌گیری کودک موثر است. هنگام بررسی منحنی‌های رشد این عوامل باید مورد توجه قرار گیرند.

منابع:

راهنمای بررسی وضعیت تغذیه کودکان و نوجوانان به روش تن‌سنجی برای وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی

سیستم بهداشت انگلستان (NHS)

مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC)

کلینیک مراقبت‌های بهداشتی مایو- لندن (MAYO CLINIC)