عزت نفس

زیر شش ماه

27 آوریل 2022

0 دقیقه

کودک شما، خود را با مجموعه‌ای از ویژگی‌ها، توانایی‌ها و ارزش‌ها توصیف می‌کند. این ویژگی‌های منحصر به فرد، خودپندارۀ او است؛ یعنی آنچه که فرد برای توصیف خود به کار می‌برد. کودک در ابتدا با ویژگی‌های ظاهری خود را توصیف می‌کند؛ در حدود 5/3 سالگی، خود را بر حسب هیجان‌ها و نگرش‌های معمول هم توصیف می‌کند؛ مثلا من هنگام بازی خوشحال هستم، من غذای سرد دوست ندارم، من به حرف مامانم گوش می‌دهم و… . خودپنداره توصیفاتی است که کودک از خصوصیات خود دارد. وقتی کودک این خصوصیات را ارزیابی می‌کند و مورد قضاوت قرار می‌دهد، مفهوم عزت نفس شکل می‌گیرد.

عزت نفس، قضاوت‌ در مورد ارزش خود و احساس‌های مرتبط با این قضاوت‌ها است. عزت نفس در اوایل کودکی ایجاد می‌شود. اهمیت بالا بودن عزت نفس در کودکان در مواجهه با تکالیف جدید نمایان می‌شود. کودکان در بازۀ سنی 3 تا 5 سالگی در تطبیق توانمندی‌های واقعی خود با آنچه از آن‌ها انتظار می‌رود مشکل دارند و معمولا توانمندی خود را بسیار بالاتر از آنچه که هست ارزیابی می‌کنند؛ بنابراین دشواری فعالیت‌های مختلف را دست کم می‌گیرند. عزت نفس بالا به ابتکار عمل کودک بسیار کمک می‌کند. وقتی کودک خود را توانمند ارزیابی کرده باشد، در مواجهه با تکلیف دشوار جدید، با تکیه بر توانمندی خود، به دنبال راهکار می‌گردد و مساله را با ابتکار عمل حل می‌کند.

آنچه که شما به عنوان والد کودک باید انجام دهید، ابتدا تنظیم انتظارات خود با توجه به توانایی‌های کودک است. برای این منظور علاوه بر در نظر گرفتن سن رشدی و توانایی‌های کودک، حتما لازم است که تفاوت‌های فردی را هم مدنظر قرار دهید؛ همچنین، با صبوری به ترغیب کودک به انجام فعالیت‌ها و ارائۀ اطلاعات لازم برای رسیدن به موفقیت بپردازید. از عیب‌جویی اجتناب کنید؛ عیب‌جویی باعث می‌شود که وقتی کودک با چالشی روبرو می‌شود، به راحتی دست از تلاش بردارد و در صورت شکست خجالت زده و اندوهگین شود. بر تلاش‌های کودک تاکید کنید، تلاشش را تحسین کنید و برای استمرار این تلاش‌ها، فارغ از نتیجۀ عمل، به او انگیزه دهید.

منابع:

روانشناسی رشد، اثر لورا برک

رشد و شخصیت کودک، اثر هنری ماسن

تهیه و تنظیم: زهرا موسوی